Omzetcijfers Advocatuur 2022: enkele kanttekeningen

Op de langste dag van 2023 heeft Advocatie de omzetcijfers 2022 van de Top-50 van de Nederlandse advocatuur gepubliceerd. Advocatie heeft de cijfers gelardeerd met commentaar. Dit commentaar wordt beperkt tot de uit de gedeponeerde jaarrekeningen kenbare omzetten. Advocatie ziet omzetdalingen bij een aantal kantoren en stijgingen bij andere kantoren en voorziet die van commentaar.

 

Ik plaats evenzeer een aantal kanttekeningen bij de cijfers. Ik onthoud mij daarbij van kwalificaties als ‘strubbelingen’, nu de feiten die aan dergelijke (veelal door het FD gebezigde) kwalificaties ten grondslag zouden kunnen liggen door de betreffende kantoren niet zijn gedeeld.

 

Productiviteit

 

• De Nederlandse advocatenkantoren publiceren anders dan de Angelsaksische kantoren geen winstcijfers. Een eenvoudige berekening kan wel inzicht verschaffen in de productiviteit van de gemiddelde fee-earner. Deelt men de omzet van een kantoor op het totaal aantal fee-earners (gepubliceerd door Advocatie dd 11 januari 2023) dan ontstaat het volgende beeld.

 

Kantoor	omzet per fte 2021 in Euro’s	omzet per fte in 2022 in Euro’s	Toename en afname in percentage
De Brauw	530.000	471.000	-11%
Loyens Loeff	1.115.000	972.000	-13%
Houthoff	420.000
Nauta Dutilh	700.000	612.550	-12,5%
Stibbe	480.000	518.655
AKD	480.000	470.000	8%
Van Doorne	350.000	348.000	-0,5%
Pels Rijcken	350.000	329.000	-6%
DLA Piper	440.000	448.000	1,8%
Dirkzwager	450.000	464.000	3%
CMS	390.000	382.000	-2,0%
Nysingh	260.000	284.000	9%
Baker McKensey	790.000	745.000	-5,7%
LEXence	420.000	426.000	1,4%
Van Bentum & Keulen	240.000	234.000	-2,5%
Holla	220.000	211.000	-4%
Boels Zanders	300.000	295.000	-1,6%
Taylor Wessing	400.000	444.000	11%
Eversheds	390.000	383.000	-1,8%
Wijn Stael	250.000	273.000	9%

 

 

 

• Van de 20 hiervoor weergegeven kantoren heeft een elftal de omzet per Fee-earner zien dalen; een drietal laat een relevant stijging zien, terwijl een zestal min of meer gelijk blijft dan wel marginaal stijgt. De hoge omzet per fte bij LoyensLoeff laat ik in deze blog buiten beschouwing nu deze kennelijk veroorzaakt wordt door de omvangrijke geleveragede fiscale praktijk.

 

• Ten aanzien van de winstgevendheid wordt nog opgemerkt dat bij de in het overzicht vermelde kantoren gebruikelijke winstpercentage van 65% tot 70% een afname van de omzet met 10% leidt tot een vermindering van de winst per equity partner met 30%.

 

• De verschillen van de in het overzicht vermelde omzetten per fee-earner zijn substantieel. Deze verschillen geven inzicht in de mate van productiviteit van de fee-earners. Stibbe, De Brauw, Nauta, AKD, DLA en Dirkzwager voeren de lijst aan. Houthoff ontbreekt in de lijst nu Advocatie geen omzetcijfers van dat kantoor heeft gepubliceerd over 2022.

 

Waardoor ontstaan deze verschillen?

 

Aan de verschillen in omzet per fee-earner en dus de productiviteit zullen twee oorzaken ten grondslag liggen.

 

• Waar de omzet per fte het product is van uren maal tarief, zal in beide onderdelen daarvan gezocht moeten worden. Op de Zuid-as kantoren worden structureel meer declarabele uren per jaar gemaakt dan op de regionale kantoren. De verschillen in omzet per fee-earner tussen de zogenaamde Zuid-as kantoren en de kantoren met een meer regionale of zo men wil nationale praktijk vinden hun oorzaak in de gehanteerde normen. Op het merendeel van de regionale kantoren is een aantal van 1.200 declarabele uren veelal de norm, tegenover gemiddeld 1.400 uren op de genoemde Zuid-as kantoren. Daarbij zij wel aangetekend dat die norm in veel gevallen in beide categorieën kantoren niet steeds wordt gehaald. Ik laat nu in het midden of de effecten van de work/life-balance hier een rol spelen dan wel inadequaat noteren van de gewerkte uren.

 

• Het tweede onderdeel van het product is het in rekening gebrachte uurtarief. Het is een publiek geheim dat de tarieven op de Zuid-as kantoren aanzienlijk boven het in de regio gebruikelijke gemiddelde tarief van omstreeks € 300/uur liggen.

 

• Beide parameters verklaren grotendeels het verschil in vastgestelde productiviteit. Dat heeft uiteraard onmiddellijk gevolgen voor de winstgevendheid. Ook de onderlinge solidariteit komt daarmee in zicht, indien namelijk het merendeel van de fee-earners de begrote urennorm niet behaalt, en daarnaast ook nog eens substantieel op het uurtarief wordt afgeboekt.

 

• Een afnemende productiviteit door een lagere urenproductie is in veel gevallen een indicatie voor een verminderde bezettingsgraad. Ik vermeld dat in diverse publicaties (zie onder meer PwC’s 26th Annual Global CEO Survey^[1]) melding wordt gemaakt van verminderde M&A-activiteit in 2022 en worden er zorgen over de omvang van die markt in 2023 uitgesproken. Ter vermijding van misverstand: de M&A-praktijk vindt plaats in alle geledingen van de advocatuur en niet slechts op de grotere kantoren.

 

• Een afnemende omzet per fee-earner zou ook een indicatie kunnen zijn dat de inflatie in 2022 niet (volledig) in de tarieven is verwerkt. De angst voor recessie en met name de omvang waarin deze gaat optreden, zou een rol kunnen spelen bij de overwegingen om al dan niet de tarieven te verhogen. Anderzijds zullen vele kostensoorten wel onderhevig zijn aan verhoging als gevolg van inflatoire invloeden. Denk hierbij onder meer aan salarissen en huur.

 

Kanttekeningen

 

• Het is voor elk advocatenkantoor van belang om een winst te genereren die vergelijkbaar is met die van de ‘peers’. Gebeurt dat niet, dan bestaat het risico dat de top-performers hun heil elders gaan zoeken. Dat fenomeen is in versterkte mate aanwezig bij de Amerikaanse kantoren. Daar ‘hoppen’ vele partners met hun medewerkers van het ene naar het andere kantoor. Maar ook in de Lage Landen neemt de stoelvastheid af.

 

• Een tweede belangrijk punt voor elk advocatenkantoor is het hebben van voldoende Focus binnen het kader van de Strategie die het kantoor uitdraagt. Het hebben van een adequaat Business Plan dat met enige regelmaat tegen het licht wordt gehouden en aangepast aan de marktontwikkelingen kan bijdragen aan het gezamenlijk streven naar een gemeenschappelijk doel.

 

27 juni 2023