New Decade Consultancy

Voor advocaten:
Samen de nieuwe koers bepalen!

Praktijkontwikkeling, Ondernemerschap en het Coalitieakkoord

Kerstmis en de jaarwisseling 2021/2022 liggen achter ons. Een nieuw jaar biedt nieuwe kansen en uitdagingen. Het in december 2021 door de beoogde coalitiepartners gepresenteerde Coalitieakkoord 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomsti biedt volop ideeën en mogelijkheden. De in het akkoord aangekondigde beleidsmaatregelen kunnen een leidraad zijn voor toekomstige Praktijkontwikkeling in de Advocatuur en het Notariaat.

De hoofdlijnen Hoe kunnen de Advocatuur en het Notariaat zich het beste kunnen voorbereiden op de in het Coalitieakkoord opgesomde voornemens? Op welke gebieden zou de Praktijkontwikkeling zich voor de komende jaren kunnen richten?

Vertrouwen

Onmiddellijk na het algemene overzicht in het Akkoord volgt het voornemen om te streven naar een meer betrouwbare en toegankelijke overheid. Het Coalitieakkoord beschrijft dat de Toeslagenaffaire een enorme bres heeft geslagen in het vertrouwen dat de gemiddelde burger in de Overheid heeft. Niet alleen de gewone burger loopt stuk op de Overheid, maar ook advocaten. Er is dus werk aan de winkel! Daarbij dient bedacht te worden dat, voorzover bekend, één advocaat zich actief heeft ingespannen om de misstanden over het voetlicht te brengen.

De advocatuur zou er goed aan doen naast de dagelijkse praktijk meer oog te hebben voor maatschappelijke problemen. Ook in het kader van de Praktijkontwikkeling.

Al de beleidsvoornemens neergelegd in het Akkoord, brengen stuk voor stuk juridische aspecten en problemen met zich mee. Daarop kan bij de praktijkontwikkeling worden aangehaakt. Wie voorop loopt, heeft de grootste kans in de betreffende gebieden een adequate praktijk op te bouwen.

Enkele voorbeelden:

Het voornemen bestaat om de procedures voor de realisatie van nieuwe grootschalige energie-infrastructurele projecten die van nationaal belang zijn, te versnellen overeenkomstig de aanpak zoals in de Crisis- en Herstelwet (Chw) bepaald. Dat zal zeker extra werk voor rechtshulpverleners met zich mee brengen. Wat in het algemeen belang is, kan sterk botsen met individuele belangen van burgers en bedrijven. Er zijn bijvoorbeeld via Linkedin al enkele kantoren die zich op dit terrein profileren.

Hetzelfde geldt voor de beoogde bindende maatwerkafspraken met de 10 tot 20 grootste uitstoters van broeikasgassen. De beoogde regering wil weliswaar rekening houden met de samenhang van bedrijven in industrieclusters door bij maatwerkafspraken wederkerigheid als uitgangspunt te nemen. Dat betekent volgens het Akkoord dat de overheid de nieuwe energie infrastructuur faciliteert en afspraken maakt over ambitieuze verduurzaming. Daarnaast wil zij ook afspraken maken over het langjarig blijven investeren in Nederland door deze bedrijven, en over mee-investeren in opleidingen, over goed werkgeverschap en over de kwaliteit van de leefomgeving. Die uitgangspunten zouden met elkaar in botsing kunnen komen, hoezeer de uitstoot van broeikasgassen aan banden gelegd zal dienen te worden. De vraag: wie zal dat betalen - zeer waarschijnlijk de reguliere belastingbetaler -, zou wel eens centraal kunnen komen te staan. Dit vraagt om conflicten.

Het Akkoord schrijft dat er heldere afstandsnormen zullen komen voor de bouw van windmolens op land; de (financiële) participatie van omwonenden om het draagvlak te versterken zal worden gestimuleerd. Gezien de schaarse beschikbare ruimte wordt vooral ingezet op grootschalige installatie van zonnepanelen op daken. Zonnepanelen op land worden alleen toegestaan, als multifunctioneel gebruik van dat land mogelijk is, bijvoorbeeld op rijksgronden. Wat dat precies betekent, is niet duidelijk. De uitvoering van dit voornemen kan gemakkelijk allerlei conflicten opleveren tussen de Overheid en de individuele burger.

De Overheid wil afspraken met het bedrijfsleven over het stimuleren van thuiswerken maken. De politieke vraag is of dat een Overheidstaak is. Maar ook afgezien van het antwoord op die vraag, lijkt het buiten de ambtenarij primair een issue dat speelt tussen werknemer en werkgever. Kleine en grotere conflicten die om een oplossing vragen, doemen op.

Het voornemen de verschillen tussen vast en flex te verminderen, zal bij een aantal groepen weerstand oproepen. In het Akkoord valt te lezen dat te veel mensen in Nederland afhankelijk van tijdelijke contracten zijn. In de media komen regelmatig mensen aan het woord die ‘flex’ juist wel prettig vinden. Arbeidsrecht in brede zin is hier aan zet.

De stikstofcrisis wordt mede aangepakt door te streven naar verduurzaming van de landbouw. Enerzijds wordt daarbij rekening gehouden met natuurlijk verloop in de sector. Echter in gebieden waar de opgave tot emissiereductie en natuurherstel dermate groot is dat vrijwilligheid niet langer vrijblijvendheid betekent, gaat de Overheid op het boerenerf het gesprek aan om samen te zoeken naar de mogelijkheden. De veronderstelling lijkt gerechtvaardigd dat een dergelijk gesprek niet vrijblijvend zal blijken te zijn. Op dit vlak lijkt dus veel werk voor rechtshulpverleners in het verschiet te liggen. Denk aan onteigening en ruimtelijke ordening.

Hetzelfde geldt ten aanzien van het versnellen van de woningbouw tot rond de 100.000 woningen per jaar. Dat zal zowel bestuursrechtelijke als civielrechtelijke problematiek met zich mee brengen. Denk aan burgers die binnen hun gemeente of wijk niet zitten te wachten op het bebouwen van nog vrije stukken grond. Een soortgelijk probleem zal zich voordoen bij de voorgenomen aanleg van de Lelylijn. Denk ook hier aan Ruimtelijke Ordening problematiek en Onteigening.

Ook de motor van de Nederlandse economie krijgt aandacht. Na te hebben vastgesteld dat het MKB voor de Nederlandse economie belangrijk is, wordt het voornemen geuit de continuïteit van familiebedrijven te ondersteunen door (reële) bedrijfsopvolging eenvoudiger en eerlijker te maken. Tegelijkertijd wordt oneigenlijk gebruik van de regeling tegengegaan. Dit betekent werk voor M&A-advocaten en fiscalisten.

Een niet onbelangrijk item in het Akkoord is het voornemen om Nederland het digitale knooppunt van Europa te maken en tegelijkertijd een robuust, supersnel en veilig internet in alle delen van het land aan te leggen. Met name het voornemen om Nederland tot digitaal knooppunt te maken, zou lokaal nog wel eens op weerstand kunnen stuiten; denk aan de recente discussies rond een ettelijke hectaren groot zenuwcentrum aan te leggen op een terrein in Zeewolde. Ook hier werk voor juristen.

Hoe kun je als advocaat of advocatenkantoor optimaal inspelen op de geschetste beleidsvoornemens? Welke voornemens zullen het meest aannemelijk tot uitvoering worden gebracht? Het antwoord op deze vragen, vergt ondernemerschap.

Enkele Tips Voor overleg en advies, mail naar: w.hengeveld@newdecade.be

4 januari

i Coalitieakkoord 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst'