Post COVID-acties bij herstarten van het kantoorleven
Analyse van de cijfers over 20201Hoewel in Nederland en Vlaanderen nog geen openbare financiële cijfers beschikbaar zijn over het eerste volle Covidjaar (2020) lijken de wel gepubliceerde personele cijfers erop te wijzen dat de omzet- en winstcijfers over het algemeen niet veel zullen onderdoen voor die van 2019. Advocatie heeft begin januari 2021 cijfers gepubliceerd over de aantallen fee-earners in de advocatuur.
1 Er wordt bij een aantal kantoren behoorlijke groei gerapporteerd. De verschillen met de vorige jaren worden echter gedeeltelijk veroorzaakt door de omstandigheid dat over 2020 voor het eerst zogenaamde ‘foreign lawyers’ in de statistieken zijn opgenomen zonder dat een vergelijking op dat vlak met het voorafgaande jaar wordt gemaakt. Worden die buitenlandse advocaten niet meegerekend, dan valt de zichtbare groei substantieel lager uit. Met name bij de Angelsaksische kantoren lijkt de groei in het pandemiejaar 2020 het grootste.
De geruchten over de cijfersDe ‘hearsay’ met betrekking tot omvang van de gerealiseerde winsten is divers. Kantoren die al jaren goed draaien, lijken die trend door te zetten; kantoren waar het al langer minder goed gaat, beleven tijdens de pandemie zwaardere tijden. Hieraan kan nog toegevoegd worden dat de eerste berichten omtrent omzet- en winstontwikkeling in de USA erop lijken te wijzen dat beide in 2020 zijn toegnomen, met dien verstande dat de ‘superkantoren’ er bovenuit steken. Een tegengestelde trend zou gevonden kunnen worden in het onderzoek van PwC (oktober 2020)
2 waarin in afwijking van eerdere berekeningen de productiviteit bij langdurig thuiswerken structureel afneemt. Dat laatste kan niet anders dan een lagere omzet en dus ook een lagere winst met zich mee brengen, afgezien van korte termijn
kostenbesparingen.
Welke ontwikkelingen hebben zich voorgedaan in 2020?Het is duidelijk dat de meeste kantoren in de eerste maanden van de pandemie en het daarmee verband houdende vanuit huis werken, krachtig op de rem van het recruitment hebben gedrukt. Bestaande opdrachten zijn van de ene op de andere dag ‘on hold’ gezet. Eerst in september/oktober 2020 zijn de kantoren ertoe overgegaan om bepaalde praktijken weer aan te vullen met laterale invliegers.
Daarnaast is en wordt op een aantal kantoren de bezem gehaald door partnergroepen en praktijken; met name door die praktijken waarvan is vastgesteld dat deze niet langer passen bij het Bedrijfsplan en de daarin vastgelegde strategie en focus van het kantoor, af te stoten.
Dienstverlening post-CovidDe grote vraag is nog steeds hoe de juridische dienstverlening zal gaan functioneren in het post-Covid tijdperk. Er is een disbalans ontstaan door het langdurig buiten de kantooromgeving aan de spreekwoordelijke keukentafel te werken.
De menselijke maatAllereerst zal er dus voor moeten worden gezorgd, dat alle medewerkers van het kantoor, dus zowel partners, medewerkers, stagiaires en ondersteunend personeel opnieuw of misschien wel voor het eerst een eenheid gaan vormen. Dit lijkt een open deur, maar het is wel zeker dat op dit gebied veel werk aan de winkel is. En dat geldt niet alleen voor de eerstejaars advocaten die de min of meer vertrouwde omgeving van het kantoor hebben moeten missen, zij het dat dit probleem met name op de grootste kantoren speelt, nu op de kleinere kantoren veelal toch een modus is gevonden om elkaar wel regelmatig op kantoor te ontmoeten.
Het contact tussen mensen kan echter niet uitsluitend via het beeldscherm plaatsvinden, hoe doelmatig dit ook in heel veel gevallen kan zijn. Dat geldt niet alleen voor schoolgaande kinderen, studenten of ouderen die in een woon/zorgcentrum vertoeven, maar voor iedereen. De mens is geen solitair wezen maar is gewend in een groep te existeren.
Een heel belangrijk aspect ven het kantoorleven is naast het zuiver sociale aspect dat men bij elkaar kan binnenlopen met een vraag of voor een praatje. Dat is niet of nauwelijks na te bootsen met online contact. Men gaat zijn vragen niet opsparen voor het dagelijkse Teamsoverleg. Dat geldt zowel voor juridische kwesties maar (vooral) ook voor ingevingen op het vlak van BD. De zozeer noodzakelijke spontaniteit en creativiteit zullen grotendeels verloren gaan bij noodzakelijkerwijze geplande online bijeenkomsten.
PraktijkontwikkelingEen tweede aspect is het weer op gang brengen van de klassieke praktijkontwikkeling, het Business Development (BD). De pandemie heeft iedereen geleerd veel meer dan voorheen online ontmoetingen te realiseren via Teams, Zoom of welke software dan ook. Maar het is en blijft een gegeven dat BD niet een zuiver technische aangelegenheid is. Een auto kan men online uitkiezen, maar zelfs dan is het nog plezierig om zelf te ervaren hoe deze rijdt. Is het een hobbelkar of een comfortabele reisauto?
Enkele tipsTer afsluiting van deze blog nog een enkele opmerking over de basisbeginselen die bij Business Development in acht moet worden genomen.
Voorop dient te staan dat voor cliënten de kwaliteit van de geleverde dienst uitgangspunt is. Kwaliteit is ‘key’ en mag niet voor discussie vatbaar zijn.
Een tweede punt is dat men praat met de cliënten; en beter nog luistert naar de wensen van de cliënt. De cliënt wenst immers een oplossing voor zijn probleem en niet uitsluitend een academische verhandeling over een bepaald juridisch onderwerp.
Een derde aspect: alleen lijstjes maken en hanteren van technologie is onvoldoende. Uiterst belangrijk bij BD is dus dat alvorens aan de gang te gaan men moet weten welke richting men uit wil. Anders geformuleerd, er moet een Bedrijfsplan zijn van waaruit men werkt. Een plan waarin de hoofdlijnen van de Strategie en de daaruit voortvloeiende Focus zijn vastgelegd.
En vooral ook een plan waarin staat hoe het daaruit voortvloeiende praktijkontwikkelingsplan wordt uitgevoerd en geïmplementeerd in de verschillende praktijkgroepen. Maar ook een plan waarin staat beschreven welke acties moeten worden ondernomen om de wisselwerking tussen de verschillende praktijkgroepen te borgen (dus toch wel enkele lijstjes).
Maar vooral een plan waarin het committent van iedere kantoorgenoot is vastgelegd. Het behoort niet te zijn: ‘ieder voor zich’, maar met elkaar.
Als uitsmijter nog de volgende opmerking: het is de advocaat die zichzelf moet ‘verkopen’. Maar wat op veel plaatsen wordt vergeten, is dat de afdeling Business Development er niet louter is om fraaie Power Point presentaties te maken, maar om mede gestalte te geven aan de uitvoering van de Strategie van het kantoor.
22 februari 2021
1Advocatuur Top 50 20212PwC: thuiswerken kost €1,5 mrd per jaar