Coronacrisis: Advocatuur ook op de Intensive Care?
Het Covid-19 virus heeft een enorme impact op de samenleving wereldwijd. De Coronacrisis heeft advocatuur niet ongemoeid gelaten. De eerste gevolgen zijn reeds te bespeuren:
- in een aantal praktijken vallen de opdrachten weg, denk met name aan M&A, en voor een deel ook in Litigation etc.
- in andere praktijken is het juist superdruk, denk aan Arbeidsrecht en wat daarmee samenhangt, Zekerheden en Faillissementen etc.
De reacties van de kantoren op de deze ontwikkelingen is opvallend eenduidig: namelijk korte termijn maatregelen zoals directe kostenbesparingen, waaronder:
- terugschroeven van partneruitkeringen, beperken van bonusuitkeringen,
- ontslagen van stafleden,
- niet invullen van pre-Covidvacatures,
- vervroegd vakantieverlof opnemen,
- faciliteren van thuiswerken.
De vraag is of de kantoren voldoende geleerd hebben van de Grote Recessie van 2008. In vervolg op de grote bankencrisis zijn hele lagen medewerkers uit de kantoren gesneden met als consequentie dat in de volgende periode grote tekorten op met name medewerkersniveau zijn ontstaan. Het later invullen van de daardoor ontstane vacatures is niet zonder slag of stoot tot stand gekomen en nog niet voltooid.
Een omvangrijke recessie ligt in het verschiet. De Nationale Banken van de Europese landen komen tot verschillende prognoses. Voor 2020 wordt een relatief diepe recessie verwacht.
Het gemeenschappelijke goede nieuws is dat voor het opvolgende jaar 2021 weer substantiële groei van het BBP wordt geprognosticeerd. Zie onder meer de toekomstvisie van de Belgische Nationale Bank. Ik merk op dat economen over elkaar heen buitelen bij het schetsen van vooral de kwade kansen.
Uit een enquête van het Nederlandse Advocatenblad van begin april 2020 blijkt dat bijna 25% van de 800 ondervraagde advocaten denkt dat de continuïteit van zijn/haar kantoor gevaar loopt. Bij de kleinere kantoren loopt het omzetverlies tot bijna 60%. (1) Slechts een klein percentage meldt het superdruk te hebben.
Indien de voorspelling juist is dat ons geen jarenlange recessie te wachten staat, lijkt het dus veel meer voor de hand te liggen om tijdelijk genoegen te nemen met een lager winstniveau dan die rigoureuze maatregelen te treffen die juist de toekomstige verdiencapaciteit beperken.
In de tussentijd moet er natuurlijk wel wat gebeuren om deze periode te overleven. De te nemen maatregelen zijn tweeledig.
Allereerst de korte termijn, extern:
- Raak niet in paniek, blijf actief en begin met het maken van een prioriteitenlijst.
- Blijf in contact met de cliënten.
- Dat was voor Covid-19 al een eerste vereiste, maar is van nog wezenlijker belang geworden.
- Cliënten willen oplossingen voor hun problemen. Velen van hen verkeren net als veel advocaten als gevolg van de ‘intelligente lock down’ in Nederland en de ‘lock down light’ in België in een overlevingsmodus.
- Kom niet aan met adviezen die voorzien zijn van een groot aantal ‘waivers’ maar leid hen concreet langs de afgrond van het faillissement in de richting van de toekomst.
- Geef de cliënten ruimte hun juridische problemen op te lossen door middel van ‘secondments’ van medewerkers die op dit moment minder om handen hebben.
- Wees duidelijk over in rekening te brengen honoraria en kosten, zeker nu.
- Data uit de kantooradministratie kunnen een uitstekende leidraad zijn.
- Koop zo nodig de daartoe beschikbare aanvullende modules op de administratieve software.
- Maak duidelijk wat het de cliënt opbrengt indien hij een bepaald advies opvolgt; hoeveel hij bespaart, welke boetes hij vermijdt en welk voordeel in de toekomst mogelijk volgt.
Korte termijn, binnen de kantooromgeving:
- Heb voldoende aandacht voor cybersecurity in deze periode dat er voornamelijk van huis uit wordt gewerkt.
- Heb aandacht voor de financiering en de liquiditeit van het kantoor.
- Breng de financiële risico’s in kaart.
- Heb aandacht voor elkaar, van hoog tot laag.
- Heb aandacht voor het reputatiemanagement.
Voor de middellange termijn, binnen de kantooromgeving:
- Denk na over de continuïteit van het kantoor in het post-Covid tijdperk.
- Dat betekent dat de Strategie van het kantoor en de Focus die daarbij hoort tegen het licht worden gehouden. Dat is best lastig in tijden dat het water na aan de lippen staat, maar het is hoogst noodzakelijk. Focus kan ook betekenen dat het wedden op één paard, bijvoorbeeld M&A, niet langer de juiste richting kan zijn. Meestal wordt een variatie van 4 aandachtsgebieden ideaal geacht.
- De omvang van het kantoor is een belangrijke factor. De enquête van het Advocatenblad laat zien dat van de kantoren met meer dan 20 advocaten vermoedelijk slechts omstreeks 25% gebruik denkt te hoeven maken van steunmaatregelen zoals die van overheidswege worden aangeboden.
- Efficiency en Technologie zullen de dagelijkse praktijkvoering gaan bepalen. De toegevoegde waarde van de juridische dienst zal niet alleen de oplossing zijn van een zich voordoend probleem, maar ook de snelheid en de wijze waarop deze dienst wordt verleend. Denk bijvoorbeeld aan ‘online risk assessment’ methoden.
_____________
(1) Corona bedreigt kwart van de kantoren in hun bestaan (
lees meer).