New Decade Consultancy

Voor advocaten:
Samen de nieuwe koers bepalen!

Advocaat van de 21ste eeuw als spin in het web

De wensen en behoeften van de klant zijn voortdurend in beweging. De tijd dat de advocaat rustig kon afwachten tot het moment waarop een cliënt de oprijlaan van zijn kantoor opliep met een nieuwe zaak onder de arm, is definitief voorbij. De enorme wijzigingen die zich in de wereld met name sedert de 70er jaren van de 20ste eeuw hebben voorgedaan, hebben ook hun weerslag op het ‘nobile officium’ niet gemist. De meeste advocaten zijn niet meer gehuisvest in een fraai herenhuis maar in een modern en efficiënt kantoor. Het grind is vervangen door een ondergrondse parkeergarage. Maar de opgetreden veranderingen betekenen dat ‘het grind ook niet meer vanzelf gaat kraken’. Er is behoefte aan een advocaat die mee verandert met de wensen van de markt.

Oorzaken verandering

Er ligt een hele ceel oorzaken aan de geschetste ontwikkelingen ten grondslag. Ik noem er slechts enkele. Allereerst de schaalvergroting in het bedrijfsleven en de de daarmee parallel lopende sterke groei van de advocatenkantoren. Deze schaalvergroting is begonnen in Amerika en doorgeschoten naar Europa. Een tweede oorzaak voor de wijzigingen is te vinden in de sterke internationalisering van de samenleving. Een derde oorzaak van de groei van de advocatenkantoren is gelegen in de wereldwijde omarming van het ‘Leverage’-model.

Van huisadvocaat naar advocaat/consultant

De afgelopen jaren is een nieuwe tendens onder de zakelijke cliënten van de advocatuur waarneembaar. Te weten de sterke en terechte wens van de ondernemingen - groot en klein - om de bij hen spelende problematiek centraal te stellen en vandaaruit een oplossing aan te dragen voor marktontwikkelingen en daarmee samenhangende reguleringen.

De hiervoor genoemde ontwikkeling brengt met zich mee dat het bedrijfsleven geen behoefte meer heeft aan de jurist of advocaat die de cliënt uitsluitend voorhoudt wat er zoal niet kan, maar veeleer aan een adviseur die met de cliënt nagaat hoe op die ontwikkelingen te reageren en vooral hoe op deze te anticiperen.

Ondernemerschap is leidend

De advocaat zal zich moeten omvormen tot adviseur/consultant in plaats van louter de juridische implicaties te benoemen. Dat geldt niet alleen voor de advocaten die de grote corporates bedienen maar ook voor hen die voor het MKB (KMO) werken. En ook voor de advocaten die in de particuliere markt werkzaam zijn. Doet de advocaat dat niet, dan zal zijn rol gemarginaliseerd worden. Anderen zullen de rol van ‘spin in het web’ naar zich toe trekken en op die wijze bepalen welke adviseur op welk moment wordt ‘ingevlogen’. Voor alle duidelijkheid: dit is geen kwestie van louter cultuurverandering, maar vooral van ondernemerschap; dus oog hebben voor wat er sociaal-economisch speelt en gaat spelen.

Herhaalde activiteiten automatiseren

Een ander aspect wordt gevormd door de omstandigheid dat een groot deel van het werk van de advocaat ‘commoditiseert’. Dat wil zeggen, bepaalde werkzaamheden krijgen in de loop der tijd een hoge mate van herhaling. Ik noem drie van vele mogelijke voorbeelden. De cliënt die bijvoorbeeld veel eenvoudige arbeidscontracten sluit, zal een middel willen vinden om het opstellen van die overeenkomsten te automatiseren zonder aan de kwaliteit van die contracten af te doen. Een soortgelijk fenomeen zal zich ook voordoen bij het aanvragen van allerlei vergunningen. Denk ook aan het controleren van grote hoeveelheden contracten. Voorheen werden die overeenkomsten door beginnende advocaten/juristen stuk voor stuk dagenlang gecontroleerd. Heden ten dage kan een dergelijke controle met een druk op de knop digitaal worden uitgevoerd.

Waar herhaling van uitvoerende taken om de hoek komt kijken, ontstaat een steeds sterkere tariefdruk en breekt vroeger of later het moment aan dat de cliënt het betreffende werk zelf gaat doen. Een hechte samenwerking tussen de advocaat en zijn cliënt zal leiden tot een vergrote efficiëntie in de dienstverlening en hogere tevredenheid bij de client.

Nieuwe Technologie in het primaire proces omarmen

In dergelijke gevallen is de optimale situatie om mét de client een werkwijze te ontwikkelen het betreffende eenvoudige werk zelf uit te voeren; maar ook bij de cliënt zal in die gevallen optimaal gebruik gemaakt moeten worden van moderne technologie. Ook de juristen bij de cliënten willen inhoudelijk zinvol werk doen. Het mes snijdt dan van twee kanten: de cliënt is gelukkig omdat ‘bread and butter’ werk wordt geautomatiseerd. De advocaat is tevreden omdat hij (i) een cliënt heeft behouden, (ii) heeft meegewerkt aan het ontwikkelen van een ‘tool’ voor eenvoudig werk en (iii) hij wel ingeschakeld blijft voor intellectueel werk.

De grote ‘maar’ in deze gevallen is dat de gemiddelde advocaat zoals de gemiddelde mens van nature niet steeds openstaat voor veranderingen; laat staan dat deze gemiddelde advocaat open staat voor investeringen bij op eerste beoordeling beroepsvreemde activiteiten. De neiging bestaat voorrang te geven aan behoud van het bestaande. Veelal worden maatschappelijke ontwikkelingen ook niet tijdig onderkend dan wel afgedaan met: ‘het zal wel overwaaien’. De geschetste ontwikkelingen zullen echter niet overwaaien. De technologie stelt ons immers in staat om allerlei sjablonenwerk vergaand te automatiseren.

De ondernemende advocaat als ‘spin in het web’

De advocaat die zich gedraagt als de ‘spin in het web’, dus niet alleen als klassieke advocaat, maar breder als consultant en die oog heeft voor de noden van zijn cliënten en met name ook oplossingsgericht te werk gaat, heeft een sterkere uitgangspositie bij het verkrijgen van nieuwe business.